Cơ quan điều tra (CQĐT) Bộ Công an vừa hoàn tất Kết luận điều tra vụ án hình sự “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Trung Dũng”.
Theo kết quả điều tra của CQĐT, không ít các lãnh đạo đương nhiệm của BIDV đóng vai trò nhất định dẫn tới thiệt hại hơn 890 tỷ đồng của ngân hàng này đến thời điểm khởi tố vụ án.
Cụ thể, theo kết luận của CQĐT, ông Trần Bắc Hà lợi dụng vị trí Chủ tịch HĐQT BIDV, lợi dụng chủ trương cho vay phát triển nông nghiệp của Chính phủ, đưa Công ty Bình Hà (công ty sân sau) vào diện đối tượng được cho vay thí điểm. Ông Hà chỉ đạo BIDV chi nhánh Hà Tĩnh, Tổ thẩm định chung, Ban Khách hàng Doanh nghiệp (KHDN), Ban Quản ý rủi ro (QLRR), Phân Ban Rủi ro tín dụng (PBQLRR) và HĐQT BIDV, thẩm định, phê duyệt cấp tín dụng và giải ngân cho Công ty Bình Hà vay từ ngày 18/8/2015 đến ngày 6/11/2017, tổng cộng 2.687 tỷ đồng, với các điều kiện ưu đãi về vốn tự có và tài sản đảm bảo.
Tổng dư nợ đến thời điểm Cơ quan CSĐT Bộ Công an khởi tố vụ án (tháng 11/2018) của Công ty Bình Hà là hơn 1.459,201 tỷ đồng. Trong đó không có khả năng thu hồi là 890,274 tỷ đồng.
Ngoài 5 bị can đã tiến hành khởi tố, CQĐT xác định 18 cá nhân khác tham gia vào việc thẩm định, đề xuất, phê duyệt cho vay và giải ngân, liên quan đến hành vi phạm tội của ông Trần Bắc Hà.
 |
| Ban điều hành mới của BIDV |
Trong đó, có 9 người thuộc HĐQT và Phân Ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư là các ông/ bà Trần Thanh Vân, Ngô Văn Dũng, Nguyễn Huy Tựa, Lê Đào Nguyên, Phan Thị Chinh, Nguyễn Thị Kim Thanh, Đặng Xuân Sinh, Nguyễn Văn Lộc, Ngô Văn Dũng và ông Phan Đức Tú (riêng bà Phan Thị Chinh chỉ tham gia sửa đổi điều kiện cấp tín dụng lần thứ 6, không gửi ý kiến tham gia phê duyệt cho vay).
Trong đó, ông Phan Đức Tú (hiện là Chủ tịch HĐQT BIDV) trong thời gian xảy ra vụ án là Tổng Giám đốc, thành viên Phân ban QLRRTD,ĐT, chỉ tham gia Phân ban QLRRTD,ĐT để thẩm định, đề xuất phê duyệt cho vay và sửa đổi điều kiện cấp tín dụng lần thứ 6.
7 cá nhân thuộc Tổ thẩm định chung và Ban Khách hàng Doanh nghiệp và Ban Quản lý rủi ro tín dụng Hội sở, là các ông/ bà Lê Ngọc Lâm, Lê Kiên Nghị, Nguyễn Thái Thạch, Dương Thị Quỳnh Phương, Lưu Anh Vũ, Võ Hải Nam và Nguyễn Thị Lệ Thu. Trong đó, ông Lê Ngọc Lâm (hiện là Phó TGĐ phụ trách Ban điều hành BIDV) trong thời gian xảy ra vụ án là Phó TGĐ phụ trách Khách hàng Doanh nghiệp lớn, Giám đốc Ban Khách hàng Doanh nghiệp, Tổ trưởng Tổ thẩm định chung.
Liên quan đến sai phạm gây thiệt hại hàng ngàn tỉ tại BIDV, 8/12 bị can là cán bộ ngân hàng này bị đề nghị truy tố về tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, trong đó có 2 cựu phó tổng giám đốc BIDV là ông Trần Lục Lang và Đoàn Ánh Sáng. Tuổi trẻ cho biết.
Ông Đoàn Ánh Sáng cũng khai nhận đã ký quyết định thành lập tổ thẩm định chung của BIDV để thực hiện việc thẩm định, đề xuất đối với Dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại Hà Tĩnh do Công ly Bình Hà làm chủ đầu tư, theo cơ chế dự án lớn, đặc thù và ký phê duyệt tại Báo cáo để xuất tín dụng của tổ thẩm định chung; ký phê duyệt đồng ý tại báo cáo đề xuất điều chỉnh tín dụng của ban khách hàng doanh nghiệp lớn
Ông Sáng còn khai thời điểm ông Sáng ký quyết định thành lập tổ thẩm định chung của BIDV, ông Lê Ngọc Lâm mới được bổ nhiệm phó tổng giám đốc, kiêm giám đốc ban khách hàng doanh nghiệp. Vì vậy, ông Lâm không thể vừa ký giám đốc ban vừa là phó tổng giám dốc phê duyệt nên ông Sáng mới ký thay.
Việc ông Sáng ký phê duyệt tại Báo cáo đề xuất thẩm định chung số 473 là do ông Hà nhiều lần thúc ép và chỉ đạo ráo riết: “Dự án có thiếu điều kiện gì thì cấp thẩm quyền HĐQT ra quy định sẽ quyết định, cứ ký đúng thực trạng tổ thẩm định trình là thiếu điều kiện đó”.
Lúc đầu, khi ông Sáng chỉ biết Công ty Bình Hà là chủ đầu tư dự án do 3 cổ đông thành lập, có sự tham gia của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai. Nhưng sau này khi Công an tỉnh Hà Tĩnh điều tra về dự án chăn nuôi bò của Công ty Bình Hà, ông Sáng mới biết Công ty Bình Hà là sản phẩm của Công ty CP Tập đoàn An Phú, do con trai ông Trần Bắc Hà làm chủ tịch HĐQT và Dự án Chăn nuôi bò do Công ty Bình Hà làm chủ đầu tư là của ông Trần Bắc Hà.
Khi đó, dự án chăn nuôi bò của Công ty Bình Hà đã bắt đầu đổ vỡ, ông Sáng và ông Phan Đức Tú – tổng giám đốc (nay là chủ tịch HĐQT) đã làm việc với ông Trần Bắc Hà, yêu cầu ông Hà phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả và hoàn trả tiền cho BIDV.
Khi đó, ông Hà có đề nghị BIDV cho tái cơ cấu lại khoản vay của Công ty Bình Hà thêm vài năm, ân hạn lãi suất và thời hạn trả nợ. Khi đó ông Hà sẽ lấy doanh thu từ hoạt động đầu tư nông nghiệp tại Lào và Campuchia để trả nợ cho BIDV khoảng 200 tỉ đồng/năm, đến khi hết dư nợ.
Về phần mình, ông Lê Ngọc Lâm, nguyên Phó TGĐ phụ trách Khách hàng Doanh nghiệp lớn, Tổ trưởng Tổ thẩm định chung, hiện là Phó TGĐ Ban điều hành BIDV khai nhận có hành vi ký phê duyệt Tờ trình Ban lãnh đạo số 315/TT-KHDN ngày 15/4/2015 của Ban Khách hàng Doanh nghiệp, báo cáo việc Công ty Bình Hà là doanh nghiệp mới thành lập ngày 10/4/2015, chưa có Báo cáo tài chính và đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý để được cấp phép đầu tư có Công văn số 04/CV-CT ngày 15/4/2015 và Báo cáo Dự án đầu tư chăn nuôi bò thịt và bò giống của Công ty Bình Hà lập ngày 9/4/2015, đề nghị BIDV có văn bản chấp thuận cung cấp vốn tín dụng cho Dự án.
Ông Lâm thừa nhận phê duyệt các nội dung sau: Chấp thuận chủ trương là đầu mối thu xếp tài chính đối với Dự án; Phát hành văn bản chấp thuận là đầu mối thu xếp tài chính đối với Dự án, để hỗ trợ Công ty Bình Hà hoàn thiện các thủ tục xin cấp Giấy phép đầu tư và Giao Ban KHDN soạn thảo và trình PTGĐ phụ trách thực hiện ký văn bản gửi Công ty Bình Hà với nội dung sau: “BIDV đồng ý là đầu mối thu xếp tài chính đối với Dự án trong trường hợp Công ty Bình Hà đáp ứng đầy đủ các yêu cầu và điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật và quy định hiện hành của Ngân hàng”.
 |
|
Theo Nhà đầu tư, sau khi ông Trần Bắc Hà dính đại án, ông Phan Đức Tú lên vị trí Chủ tịch BIDV. Với vai trò là Thành viên HĐQT, thành viên Phân ban QLRRTD,ĐT, ông Tú đã ký “Tán thành” trên Phiếu lấy ý kiến ngày 19/6/2015 của Phân Ban Rủi ro tín dụng, đầu tư và Phiếu lấy ý kiến ngày 10/7/2015 của HĐQT về việc tài trợ vốn cho Công ty Bình Hà; ký tán thành trên Phiếu lấy ý kiến ngày 5/2/2016 của Phân ban QLRRTD,ĐT và Phiếu lấy ý kiến ngày 19/2/2016 của HĐQT về việc sửa đổi điều kiện cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà về điều kiện vốn tự có của Công ty Bình Hà đối với L/C nhập khẩu bò (vốn lưu động). |
Bên cạnh đó, ông Lê Ngọc Lâm còn khai nhận đã ký Văn bản số 2156/BIDV-KHDN ngày 21/4/2015, gửi Công ty Bình Hà thông báo: BIDV đồng ý là đầu mối thu xếp tài chính đối với Dự án trong trường hợp Công ty Bình Hà đáp ứng đầy đủ các yêu cầu và điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật và quy định hiện hành của Ngân hàng; Ký Báo cáo đề xuất tín dụng số 473/BC-KHDN ngày 4/6/2015 của Tổ thẩm định chung với vai trò Tổ trưởng Tổ thẩm định chung. Thông tin Nhà đầu tư nêu rõ.
CQĐT đánh giá trong 18 cá nhân, có người hiện đang nắm giữ vị trí quan trọng, chủ chốt và có nhiều thành tích, cống hiến tại BIDV như: ông Phan Đức Tú, hiện là Bí thư Đảng bộ, Chủ tịch HĐQT BIDV; ông Trần Thanh Vân, Phó Bí thư Đảng Bộ BIDV, Thành viên HĐQT BIDV, thành viên Phân ban QLRRTD,ĐT và ông Lê Ngọc Lâm, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Ban điều hành BIDV (BIDV chưa có Tổng giám đốc).
CQĐT đã áp dụng chính sách hình sự vận dụng điểm a và điểm c, khoản 2 Điều 29 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, quy định về miễn trách nhiệm hình sự, không xem xét xử lý đối với 18 cá nhân trên, chuyển Ngân hàng Nhà nước kiến nghị xem xét và quyết định xử lý phù hợp.
Nga My (TH)/Sở hữu trí tuệ